Zorgvlied is één van de bekendste begraafplaatsen in Nederland en ligt aan de oever van de Amstel. Sinds 2007 is Zorgvlied een Rijksmonument. De begraafplaats hoort bij Amstelveen (voorheen Nieuwer-Amstel). Nieuwer-Amstel ontstond in de dertiende eeuw in het veengebied ten zuiden van Amsterdam. Tot Nieuwer-Amstel behoorde ook een strook langs de westoever van de Amstel. Hier lieten Amsterdamse patriciërs schitterende buitenplaatsen aanleggen, waardoor de Amstel “de tuin van Amsterdam” werd.
Om annexatie door Amsterdam te voorkomen liet burgemeester A. Wiegel enkele grote projecten starten, zoals de bouw van de gasfabriek en de aanleg van Zorgvlied. Op een publieke veiling werd een stuk weiland aan de Amsteldijk gekocht, waarop vroeger het buitenverblijf Zorgvliet had gestaan. Dit werd later Zorgvlied met een d, refererend naar de plek waar de zorgen vlieden. Het terrein was drie hectaren groot en werd voor ƒ 5.450,- aangekocht. Men had hoge verwachtingen van de aankoop vanwege de uitstekende ligging aan de Amstel en de mogelijkheid om overledenen per boot te vervoeren. Het plan was het terrein niet in één keer gereed te maken, maar te beginnen met een gedeelte ter grootte van 0,8 hectare. Tegenwoordig omvat Zorgvlied 16,5 hectare.
Zorgvlied was de creatie van tuinarchitect Jan David Zocher jr. (en in de periode 1891 – 1892 ook zijn zoon L.P. Zocher), de ontwerper van het Vondelpark in Amsterdam. Hij ontwierp de begraafplaats in de stijl van een Engelse landschapstuin, waarbij de vrije natuur zoveel mogelijk werd nagebootst: verspreid staande bomengroepen, intieme hoekjes en onverwachtse doorkijkjes.
Op 1 november 1870 werd Zorgvlied in gebruik genomen. Op 2 november 1870 was de heer H. M. Vos met graf O – I – 0070 de eerste grafeigenaar en de eerste begrafenis was die van de heer G. Reddering op 6 december 1871 in graf O – I – 0076.
Al direct na de ingebruikneming van Zorgvlied in 1870, werd de begraafplaats een begrip. Door de schitterende ligging aan de Amstel, de pittoreske aanleg en de deftige rust die ze uitstraalde, viel de begraafplaats zeer in de smaak bij de Amsterdamse gegoede burgerij. In 1896 kwam door de gemeentelijke herindeling Zorgvlied binnen de grenzen van Amsterdam te liggen. De begraafplaats bleef echter eigendom van Amstelveen.
Rijksmonument Zorgvlied
Door de schitterende ligging aan de Amstel, de sfeervolle aanleg en de rust die de begraafplaats uitstraalt, is Zorgvlied al sinds jaar en dag een begrip. Sinds 2007 is Zorgvlied een Rijksmonument.
Graag willen wij u laten kennismaken met deze bijzondere begraafplaats, waar veel bekende Nederlanders zijn begraven. Zorgvlied herbergt schitterende oude en nieuwe monumenten, zoals het Masoleum van Oscar Carré, die de moeite waard zijn om te bezoeken. Zorgvlied is een algemene begraafplaats, dat volop in bedrijf is en over voldoende grafruimte beschikt.
De begraafplaats is sinds 2007 op twaalf onderdelen aangemerkt als Rijksmonument. Zorgvlied was de eerste begraafplaats die in Engelse landschapsstijl is aangelegd in de omgeving van Amsterdam. De periode 1869-1931 is uit cultuurhistorisch en architectuurhistorisch oogpunt van belang vanwege de herkenbaar gebleven samenhang tussen parkaanleg, architectuur en funeraire symboliek. Verschillende uitbreidingen zorgden voor een zeldzame combinatie van oude en nieuwere wijzen van aanleg. De begraafplaats kent een grote variëteit aan grafmonumenten.
De aanwezigheid van grafmonumenten van landelijk bekende personen uit onder andere de theater-, muziek-, kunstwereld en de politiek maken een bezoek aan Zorgvlied heel bijzonder. Verder zorgen zeldzame bomen en beplanting voor de mooie uitstraling van Zorgvlied.
Uitbreidingen
Het succes van Zorgvlied maakte in de loop der tijd verscheidene uitbreidingen noodzakelijk. Iedere uitbreiding werd conform de smaak en de eisen van de tijd aangelegd. L. van der Bijl verzorgde een grote uitbreiding in de geest van Zocher waarbij hij de “fluwelen hoofdlaan” als verbindingsstructuur tussen de bestaande delen en toekomstige aanlegde.
C.P. Broerse ontwierp het grootste deel van de naoorlogse uitbreiding in de dodenakkerstijl. B.J. Galjaard borduurde hierop voort met een kleine uitbreiding en voegde eind jaren 70 het moslimgedeelte in “Rosa Alba” toe. In 2012 is het ondergrondse grafkeldercomplex ‘t Lalibellum in gebruik genomen. Na jaren voorbereiding is in 2016 het uniek vormgegeven Crematorion geopend: een vrijstaand gebouw met een crematieoven. Zonder de kenmerkende stijl en sfeer van Zorgvlied aan te tasten, werden urnenwijken en columbaria aangelegd.
Het huidige Zorgvlied laat een unieke combinatie zien van oud en nieuw; van het romantische intieme deel van Zocher tot de meer open aanleg van de jaren ’60 en de strakke vormgeving van de huidige tijd.
Uitvaart per boot
Zorgvlied werd in 1870 officieel geopend. In die tijd werden overledenen vaak per trekschuit naar de begraafplaats vervoerd. Voor een deel uit noodzaak. Niet iedereen kon zich een koets permitteren of wilde de hele weg uit Amsterdam naar de begraafplaats achter de koets aanlopen. Zorgvlied kent nog steeds de mogelijkheid om per boot aan te komen. Bij de ingang van de begraafplaats bevindt zich een aanlegkade voor meerdere schepen en een aanlegsteiger om makkelijk in en uit te stappen. Een uitvaart over water geeft een bijzondere dimensie aan een plechtigheid.
Bijzondere wensen
Bijzondere wensen die voortkomen uit een bepaalde geloofsovertuiging worden gerespecteerd. Aan andere speciale wensen wordt zoveel mogelijk tegemoet gekomen. U kunt met de uitvaartondernemer bespreken wat uw wensen zijn voor (eigen) dragers, een afscheidswoord bij het graf en dergelijke. Voor degenen die slecht ter been zijn, is een servicewagen beschikbaar om van de aula naar het graf of het crematorium te gaan. Hieraan zijn kosten verbonden.
Met het Crematorium komt Zorgvlied tegemoet aan de groeiende belangstelling voor cremeren in de regio Amsterdam. Bij nabestaanden bestaat de behoefte om bij een crematie dezelfde sfeer te ervaren als bij begraven. Het gebouw heeft de vorm van een tipi, met een pijp van 16 meter.
De ingang van het voorhof ligt een meter hoger dan het omliggende terrein, waardoor een ‘opwaarts gevoel’ wordt gecreëerd richting de hemel. Na de afscheidsceremonie in een van de aula’s van de begraafplaats loopt de rouwstoet met de kist naar het Crematorion. Nabestaanden kunnen kiezen of zij de kist achter willen laten in het´voorhof´van het Crematorion of dat zij aanwezig willen zijn bij het vanaf daar inbrengen van de kist naar de ovenruimte.
Crematorion is een samenvoeging van de Engelstalig woorden cremate (verbranden) en orion (ster) en staat voor een meer spirituele manier van cremeren.
De aula van Zorgvlied biedt alle mogelijkheden voor een mooie uitvaart. U kunt er een dienst of een afscheidswoord houden. Vaak is een half uur gebruik van de aula voldoende voor twee à drie sprekers en drie muziekstukken van maximaal 3,5 minuut. Vraagt u een geestelijke? Maak dan vooraf afspraken over de spreektijd. Schat dit van te voren goed in, uitlopen is niet mogelijk. In de aula is veel mogelijk wat betreft aankleding met bijvoorbeeld kaarsen. Als u hierover wensen of ideeën heeft, neem dan tijdig contact op met uw uitvaartondernemer. De aula heeft 80 zitplaatsen en 60 staplaatsen en is rolstoeltoegankelijk.
Aanleveren muziek en beeld
Zorgvlied maakt gebruik van een online omgeving voor het aanleveren van muziek en beeld. Uitvaartondernemers en/of nabestaanden kunnen muziek aanleveren. Op ieder gewenst moment kunt u met Online Ceremonie muziek uploaden uit een uitgebreid muziekboek. U voegt ook eenvoudig foto’s en filmpjes toe. Zo stelt u een plechtigheid op maat samen. De gewenste muziek en het beeldmateriaal dienen uiterlijk de dag voor de plechtigheid voor 16.00 uur te zijn opgeslagen.
Het systeem maakt programma’s als PowerPoint overbodig en kan een voorvertoning van de plechtigheid weergeven. Het op locatie aanleveren van een usb-stick met bestanden of het sturen van een WeTransfer-bestand is niet meer mogelijk.
Livestream
In de aula van Zorgvlied is nu ook een livestream beschikbaar. Ook beeldopnames zijn mogelijk. Dit moet vooraf aangevraagd worden door de opdrachtgever van de uitvaart.
Ontvangstruimten
Voor het condoleren door circa 75 personen wordt gemiddeld 30 minuten gerekend. Bij meer dan 100 personen wordt aangeraden de condoléanceruimte voor een uur te reserveren. Tijdens de condoléance kunnen consumpties worden aangeboden. Wat wilt u de genodigden bieden op de condoleance? Een kopje koffie of een glaasje wijn? Zoete of hartige hapjes of een broodje?
‘t Chalet
‘t Chalet biedt een opbaarruimte en een kleine aula voor maximaal 25 personen. Hier heeft u de mogelijkheid tot een laatste afscheid.
